Czym jest demencja?
Termin demencja opisuje poważną utratę zdolności umysłowych, która uniemożliwia wykonywanie normalnych czynnościach życia codziennego. Stanem najczęściej kojarzonym z demencją jest Choroba Alzheimera, która jest chorobą zwyrodnieniową dotykającą mózg. Ważne jest, aby pamiętać, że nie każdy, kto cierpi na demencję ma chorobę Alzheimera.
Przykłady innych chorób gdzie mogą pojawiać się objawy demencji to:
- choroba Parkinsona
- choroba Huntingtona
- choroba Picksa
- mini-udary (otępienie naczyniowe)
- płyn w mózgu (wodogłowie)
- zespół Korsakowa i inne otępienia związane z alkoholem
- po urazie mózgu
- w wyniku guza mózgu
- demencja związana z AIDS.
Niezależnie od tego, która choroba konkretnie spowodowała demencji wzorce zachowań przejawiane przez chorych są bardzo podobne. W związku z tym planiści nie powinni nadmiernie zastanawiać się, który dokładnie rodzaj choroby spowodował demencję. Strategie poszukiwań osoby zaginionej opisane w tej sekcji są ogólne dla wszystkich.
Jak choroba wpływa na zachowanie osoby zaginionej?
Osoby z demencją są narażone na ryzyko błądzenia i zgubienia się, ponieważ są zdezorientowane, zaniepokojone, pobudzone i/lub martwią się o kogoś/o coś. Gdy się zgubią, grożą im poważne urazy, a nawet śmierć w wyniku upadków, wypadków i panujących warunków pogodowych. Poważne schorzenia związane z tą chorobą zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków. Zaburzone rytmy snu mogą skutkować nieoczekiwanym wyjściem i błądzeniem w nocy.
Co może być powodem wyjścia?
We własnym umyśle mogą uważać, że czegoś szukają (np. znajomego miejsca, znajomej osoby, czegoś do jedzenia); lub myśleć, że muszą wypełnić dawne zobowiązania (np. praca lub opieka nad dzieckiem). Skutkuje to wędrówką, która jest bardzo wymagająca i celowa, gdzie dana osoba szuka czegoś lub kogoś, takiego jak matka, dom, miejsce pracy lub konkretny przedmiot. Inni wychodzą przypadkowo bez prawdziwego celu, lub gdy przyciąga ich coś, co początkowo wzbudziło ich zainteresowanie, ale może szybko zostać rozproszone przez inny cel lub bodziec.
Czy istnieją różne stopnie zaawansowania demencji?
Podczas gdy lekarze klasyfikują osoby cierpiące na demencję do jednej z trzech kategorii (łagodnej, średniej lub ciężkiej), policyjne strategie poszukiwań powinny opierać się na prostszej klasyfikacji: demencji łagodnej lub ciężkiej. Osoba cierpiąca na łagodną demencję to ktoś, kto nadal jest ogólnie w stanie o siebie zadbać, nawet jeśli od czasu do czasu ktoś mu pomaga. Osoba cierpiąca na ciężką postać demencji to ktoś, kto nie jest już nie jest już w stanie o siebie zadbać, wymaga stałego nadzoru i ciągłej opieki.
Jak stopień zaawansowania demencji wpływa na to, gdzie zostaną prawdopodobnie odnalezieni?
Zasadniczo osoby cierpiące na ciężką demencję najprawdopodobniej zostaną odnalezieni w całkowicie przypadkowym miejscu swojej wędrówki. Dzieje się tak niezależnie od tego, czy uważają, że ich motywacja do wyjścia jest przypadkowa, czy ukierunkowana na cel (np. idę do pracy), ponieważ cierpią na wysoki stopień urojeń.
W przypadku osób cierpiących na łagodniejszą postać demencji, miejsca, w których będzie można ich odnaleźć, mogą być bezpośrednio zależne od ich osobistej motywacji do podróży. Zazwyczaj mają wybrany konkretny cel wędrówki i są bardziej skłonni do korzystania z samochodu lub transportu publicznego, aby osiągnąć swój cel. Podstawowym wyzwaniem dla planistów jest określenie tego konkretnego celu, do którego może zmierzać zaginiona osoba. Dobrą strategią poszukiwawczą może być skupienie się na kilku możliwych celach jednocześnie.
Co utrudnia poszukiwania?
Zgodnie z faktem, że osoba cierpiąca na łagodną formę demencji może w dużej mierze nadal dbać o siebie, nadal jest w stanie wchodzić w interakcje ze światem zewnętrznym. W rezultacie, w porównaniu z osobami cierpiącymi na ciężką demencję, są bardziej skłonni do:
- korzystania z transportu publicznego
- podróży na dalsze odległości
- używania nawet samochodów
Nierzadko zdarza się, że osoba cierpiąca na łagodną demencję zaparkuje samochód, aby udać się na zakupy, a następnie całkowicie zapomina, gdzie jest zaparkowany. Można ich również znaleźć siedzących w samochodzie w pewnej odległości od ich domu, nie mając pojęcia, jak się tam dostali. Jeśli znajdują się w szpitalu/w Domu Opieki Społecznej, najprawdopodobniej spróbują wrócić pod swój adres domowy. Można ich również znaleźć pod poprzednimi adresami zamieszkania lub poprzednimi miejscami zatrudnienia. Wiadomo, że niektórzy mężczyźni pojawiali się nawet w lokalnych pubach na drinka. Wiele osób z tej grupy, które dążą do celu, ostatecznie osiąga je.
Na co zwrócić szczególną uwagę w pierwszej fazie poszukiwań?
Dokładny wywiad ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia stopnia demencji, na którą cierpi osoba zaginiona oraz dla zrozumienia celu/powodu wyjścia.
Ważne jest, aby zadać pytania dotyczące osobistego tła (np. jej zainteresowań, ostatnich rozmów), aby zrozumieć jej motywacje i przewidzieć możliwe miejsca / przedmioty przyciągające uwagę (np. poprzedni adres domowy, poprzednie miejsce pracy, cmentarz, na którym pochowany jest krewny, swoje pole, ogródek działkowy).
Jeśli w pobliżu adresu zamieszkania lub miejsca zaginięcia osoby cierpiącej na demencję znajduje się stacja kolejowa, dworzec autobusowy lub przystanek autobusowy, należy to sprawdzić i porozmawiać z personelem (np. Służbą Ochrony Kolei, pracownikami kas biletowych), sprawdzić dostępny monitoring.
Ogólnie rzecz biorąc, osoba cierpiąca na ciężką demencję prawdopodobnie pokona krótszą odległość niż osoba cierpiąca na łagodną demencję. Mogą wyruszyć z jednym celem, ale łatwo zostaną rozproszeni przez coś, co zobaczą lub usłyszą. Nieco ponad połowa wszystkich zaginionych osób cierpiących na demencję znajduje się idąca po drodze. Dla poważnie cierpiących ulica, po której się poruszają, może stać się dla nich „autostradą”, dzięki której podążają drogą / szlakiem, dokądkolwiek ich poprowadzi. Warto dobrze przyjrzeć się okolicy, w której zaginęła osoba, aby zobaczyć, czy istnieje wyraźna droga, ścieżka, którą mogą podążać.
Perspektywa widzenia
Bardzo ważne jest również, aby pamiętać, że osoba cierpiąca na ciężką demencję często ma zupełnie inną perspektywę widzenia otoczenia niż ratownik. Rów z dużą ilością zarośli może wydawać się niewygodnym miejscem do przeszukania przez ratowników, ale osoba cierpiąca na demencję może postrzegać to jako kolejną „drogę” do przejścia. Ratownicy powinni rozważyć przeszukanie niewielkiej odległości w tego typu miejscach, aby upewnić się, że zaginiona osoba nie leży zaplątana w zaroślach.
Odnotowano wiele przypadków, w których osoby cierpiące na demencję zostały uwięzione w miękkim, podmokłym gruncie, a nawet utonęły lub doznały głębokiej hipotermii na brzegach zarówno małych, jak i dużych obszarów wodnych. Jest to często spowodowane tym, że osoby te pomyliły podmokły teren, a nawet wodę, z płaskimi, łatwymi do chodzenia miejscami.
Demencja, w szczególności choroba Alzheimera, zwykle występuje u osób w wieku powyżej 64 lat i starszych, istnieją jednak liczne przypadki osób cierpiących na demencję od połowy czterdziestki wzwyż. Co ciekawe, ta młodsza grupa wiekowa (od połowy czterdziestki do połowy sześćdziesiątki) to grupa, która regularnie korzysta z komunikacji miejskiej, pokonuje większe odległości i, w przeciwieństwie do starszej grupy wiekowej, ma tendencję do szukania schronienia u znajomych lub rodziny.
Naturalne przeszkody
Zarówno osoby cierpiące na łagodną, jak i ciężką postać demencji, które w końcu oddalą się od głównej drogi/ścieżki, mają tendencję do kierowania się naturalnymi przeszkodami. Jeśli napotkają płot, ścianę lub gęsty żywopłot, prawdopodobnie podążą wzdłuż przeszkody w jednym lub drugim kierunku, zamiast ją przekraczać. Osoba zaginiona może spróbować przekroczyć taką przeszkodę pod warunkiem, że coś ją szczególnie przyciąga lub zmierza ku dokładnie określonemu celu. Planiści powinni szczególnie zainteresować się wszystkimi takimi strukturami, naturalnymi lub stworzonymi przez człowieka. Ze względu na ich często starszy wiek/słabą kondycje, wielu z tych, którzy próbowali przejść przez ogrodzenia lub rowy, utknęło lub zaplątało się. Poszukiwacze, w szczególności wsparcie powietrzne (operatorzy drona, śmigłowca), powinni skoncentrować swoje wysiłki na przeszukiwaniu tego typu barier.
Doświadczenie ratowników wielokrotnie pokazało, że osoby cierpiące na demencję, które usilnie dążą do swojego celu często odnajdywani są na niewidzialnej linii narysowanej między miejscem zaginięcia a konkretnym celem, do którego zmierzają.
Wcześniejsze przypadki zaginięć
40% kobiet i 50% mężczyzn w tej kategorii było już zaginionych. 30% z obu tych grup zaginęło więcej niż jeden raz. W związku z tym koniecznie należy zbadać okoliczności każdego przypadku, a w szczególności należy ustalić lokalizacje w których zostały one odnalezione wcześniej.
Źródłem powyższego opisu, statystyk jest książka wydana przez Grampian Police pt. „Missing Persons” (Inspector Graham J. Gibb MBE & Dr Penny Woolnough CPsychol). Tekst został przetłumaczony przez Błażeja Busze (Wielkopolska Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza). W tłumaczeniu mogą istnieć drobne różnice/dodania wynikające z potrzeby dostosowania ich do naszych realiów.